Torbiel korzeniowa

Torbiel korzeniowa powstaje z reszty nabłonkowej komórek wysp Malasseza i jest to torbiel zapalna, czyli jej występowanie uwarunkowane jest od obecności martwiczo zmienionej miazgi zęba. Z badań wynika, że ten przypadek torbieli występuję najczęściej. Mogą go mieć kobiety i mężczyźni, jednak nieco częściej pojawia się u mężczyzn między 20 a 50 rokiem życia. Pojawia się w okolicy górnych zębów siecznych drugich. Dochodzi do przypadków, gdzie trzeba wprowadzić natychmiastowe leczenie endodontyczne – dzieje się tak, gdy wykryta jest korzeniowa torbiel zęba.

Przyczyny torbieli korzeniowej

W początkowym okresie torbiel korzeniowa rozwija się bezobjawowo, dopiero podczas badania RTG widoczne są zmiany zachodzące w uzębieniu. W późniejszym etapie, w miarę wzrostu torbieli może pojawiać się wewnątrz ustne wygórowanie na szczęce lub żuchwie. W badaniu palpacyjnym ząb przyczynowy zwykle daje dodatni objaw Smrekera, gdyż zwykle tkwi on w torbieli. Postępujący zanik kości skutkuje uginaniem się jej w badaniu dotykowym i występowaniem objawu Dupuytrena, gdy zaś torbiel w szczęce rośnie ku górze uwypukla ona dno jamy nosowej przemieszczając w górę dolną małżowinę nosową.

Konsekwencją rozrostu torbieli jest parestezja okolicy wargi górnej i dolnej. Torbiel korzeniowa w stanie zapalnym może dawać silne dolegliwości bólowe okolicy twarzoczaszki. Jednym z rodzajów torbieli korzeniowej jest torbiel resztkowa, która rozwija się w wyniku niedoszczętnego usunięcia ziarniny lub mieszka torbieli oraz pozostawienia torbieli po usunięciu zęba. Przyczyną jej powstania może być również fragment korzenia zęba pozostawiony po niedokładnym zabiegu chirurgicznym usunięcia zęba.

Diagnoza i leczenie torbieli korzeniowej

Rozpoznanie torbieli korzeniowej opiera się na badaniu przedmiotowym oraz radiologicznym. Najczęściej wykonuje się zdjęcie pantomograficzne oraz zdjęcia wewnątrzustne. W obrazie RTG torbiel korzeniowa widoczna jest w postaci jednolitego przejaśnienia o gładkich zarysach, wyraźnie odgraniczonego od otoczenia.

Torbiel przybiera w szczęce kształt kulisty, w żuchwie zaś owalnie spłaszczony. Korzenie zębów sąsiadujących z torbielą są rozsunięte przez powiększającą się zmianę. W celu określenia wielkości i topografii torbieli oraz wyboru drogi operacyjnej wykonuje się badanie ultrasonograficzne, scyntygrafie kości lub technikę rezonansu magnetycznego. Ostatecznym potwierdzeniem rozpoznania jest badanie cytologiczne zaaspirowanej treści zmiany oraz badanie histopatologiczne wyłuszczonego mieszka torbieli.

Jeżeli torbiel ma średnicę mniejszą niż 8 mm, zęba przyczynowego poddaje się odpowiedniemu leczeniu endodontycznemu. W większości przypadków dochodzi do zabiegu chirurgicznego. Chirurg stomatolog lub chirurg szczękowo-twarzowy wykonuje zabieg w warunkach ambulatoryjnych. Operacje wyłuszczenia torbieli zwykle łączy się z resekcją korzenia zęba przyczynowego; czasem dochodzi do usunięcia całego zęba wraz z korzeniem. Następnie większe ubytki kostne powstałe po wyłuszczeniu torbieli wypełnia się materiałem kościozastępczym, a wyciętą zmianę podaje się rutynowo badaniu histopatologicznemu w celu wykluczenia zmiany nowotworowej.

Konsekwencją nieleczonej torbieli korzeniowej jest jej rozrost, a gdy osiągnie duże rozmiary może nastąpić rozsunięcie się zębów, zniekształcenie twarzy albo zaburzenie zgryzu. Może ponownie dojść do zakażenia, a następnie zropienia zawartości torbieli korzeniowej.