Hipoplazja szkliwa jest chorobą, która może objawiać się wgłębieniami oraz bruzdami w tkance pokrywającej koronę zębów lub całkowitym brakiem szkliwa, co łączy się z czynnikami genetycznymi. Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać przyczyny hipoplazji, jej przebieg, a także sposoby na leczenie tej dolegliwości.
Czym jest hipoplazja szkliwa?
Hipoplazja szkliwa to tzw. defekt ilościowy, który przybiera formę wgłębień, a także poziomych lub pionowych bruzd. Czasami wiąże się z całkowitym brakiem szkliwa. Hipoplazja oznacza jakościowy niedorozwój szkliwa, dla którego charakterystyczne są przebarwienia oraz zmętnienia. Może dotyczyć jednego zęba, kilku zębów lub całego uzębienia. W przypadku jednego zęba zazwyczaj spowodowana jest urazem lub infekcją. Jeśli obejmuje większą liczbę zębów, jej przyczyną mogą być czynniki genetyczne oraz środowiskowe (np. niski status społeczny i ekonomiczny).
Hipoplazja szkliwa u dzieci
U dzieci hipoplazja szkliwa to przeważnie nieprawidłowość wrodzona, dziedziczona autosomalnie lub recesywnie, dominująco lub recesywnie, w sprzężeniu z chromosomem X. Mimo badań do tej pory nie udało się ustalić przyczyn niedorozwoju szkliwa. Jak na razie wiadomo jedynie, w jaki sposób dziedziczona jest wada i które geny za nią odpowiadają.
Szkliwo powstaje jeszcze w rozwoju płodowym. Lekarze często spotykają się z hipoplazją, która wyróżnia się cienkim i gładkim szkliwem w kolorze żółtobrunatnym z licznymi dołkami i bruzdami. Równie często występuje hipomineralizacja szkliwa, która objawia się prawidłowym kształtem koron z matowym szkliwem w kolorze mlecznobiałym o konsystencji kredy. Wtedy niezbędne jest wdrożenie nie tylko leczenia zachowawczego, ale także chirurgicznego, protetycznego oraz ortodontycznego. Zarówno hipoplazja szkliwa, jak i hipomineralizacja skutkują opóźnionym wyrzynaniem się zębów, przerośniętymi dziąsłami oraz nadwrażliwością zębów na ciepło i zimno.
Uszkodzenia szkliwa mogą również wynikać z czynników miejscowych, np. wad zgryzu czy chorób przyzębia. W celu obserwacji zjawiska przebadano w Polsce łącznie 1611 osób w wieku 18 lat. U 16 % zaobserwowano defekty szkliwa, występujące zazwyczaj jako zmętnienia lub hipoplazje. U 25 % badanych stwierdzono hipoplazję powierzchniową, dołkową i rowkową, a większość defektów zauważono na siekaczach i pierwszych trzonowcach. Badacze zastanawiali się, czy zmiany w obrębie szkliwa związane są z zawartością fluoru w wodzie pitnej, czy może z różnymi czynnikami miejscowymi. Fluorozę, czyli przedawkowanie fluoru, stwierdzono jedynie u 3 % osób z uszkodzeniami szkliwa. Naukowcy ostatecznie stwierdzili, że kluczowe znaczenie w etiologii defektów szkliwa mają właśnie czynniki miejscowe. Poza nimi wskazuje się również niedobory witamin i minerałów. Hipoplazja może być wynikiem diety ubogiej w witaminy A i D, a także w wapń, fluor i magnez. Istnieje także zależność między hipoplazją a niektórymi chorobami przewodu pokarmowego, np. celiakią, czyli chorobą autoimmunologiczną, która polega na nietolerancji glutenu.
Leczenie hipoplazji szkliwa
Sposób leczenia hipoplazji szkliwa należy wybrać w oparciu o przyczynę dolegliwości. Aby dokonać właściwej diagnozy, konieczne będzie wykonanie zdjęć radiologicznych i pantomograficznych, na których widoczne będzie nie tylko schorzenie, ale również kontrast między szkliwem a zębiną.
Leczenie wrodzonego braku szkliwa lub jego niedorozwoju odbywa się objawowo. Ważna jest wówczas współpraca kilku specjalistów, gdyż pacjenci z reguły wymagają leczenia zachowawczego, chirurgicznego, protetycznego oraz ortodontycznego. Nie można zapominać także o właściwej higienie jamy ustnej, która może zapobiegać rozwojowi próchnicy. Nie bez znaczenia są także odpowiednia dieta i lakowanie zębów.
Z kolei hipoplazja związana z chorobą trzewną wymaga wprowadzenia tzw. diety eliminacyjnej, która polega na odstawieniu produktów spożywczych zawierających gluten. Jeśli uszkodzenia szkliwa wynikają z niedoboru witamin, konieczne będzie ich uzupełnienie.
