Tak zwane „ósemki” to zęby, które wykształcają się u człowieka dopiero pomiędzy szesnastym a dwudziestym piątym rokiem życia. Kiedyś służyły nam do przeżuwania pokarmu, wraz z ewolucją przestały być jednak przydatne, przez co najczęściej zaleca się ich ekstrakcję. Konieczna jest ona zazwyczaj w sytuacji, gdy mamy do czynienia z ósemkami zatrzymanymi w kości. Nieprawidłowo ułożone, zatrzymane w kości zęby mogą bowiem powodować infekcje bakteryjne, wady zgryzu i inne przykre konsekwencje.
Zapewne wielu z Was zastanawia się, kiedy w ogóle mówimy o tym, że „ząb jest zatrzymany”. Otóż to każda sytuacja, w której dany ząb (przede wszystkim jeden z trzecich trzonowców), wykształcił się prawidłowo, ale utknął w kości szczęki górnej bądź dolnej. Gdy niewielki fragment korony takiego zęba wystaje ponad powierzchnię dziąsła, mówimy o zębie zatrzymanym częściowo, natomiast gdy ząb jest całkowicie umieszczony w dziąśle, nazywa się go zatrzymanym całkowicie.
Jakie są powody zatrzymywania się ósemek?
„Zatrzymują się” w dziąśle w zdecydowanej większości przypadków „ósemki”, czyli trzecie trzonowce, problem ten dużo rzadziej dotyczy pozostałych zębów. Przyczyn takiej sytuacji może być kilka. Do najczęstszych zaliczamy:
- brak miejsca w jamie ustnej, aby ósemki mogły się właściwie wyrżnąć,
- uwarunkowania genetyczne,
- wady zgryzu,
- późną utratę zębów mlecznych,
- nieprawidłowe leczenie zębów w przeszłości.
Całkowicie zatrzymany w dziąśle ząb można rozpoznać jedynie poprzez wykonanie zdjęcia rentgenowskiego (RTG). Nie jest to w żaden sposób bolesne czy niekomfortowe. Pacjentowi zakładany jest specjalny fartuch chroniący ciało przed promieniowaniem rentgenowskim, a następnie wkłada się mu pomiędzy zęby specjalny kołaczek, dzięki któremu zęby stykają się ze sobą. Osoba wykonująca zdjęcie instruuje pacjenta, że podczas prześwietlenia brodę należy mieć opartą na znajdującej się przed nami podkładce i nie wolno wykonywać żadnych gwałtownych ruchów głową. Wszystko trwa nie więcej niż kilka minut.
Zatrzymane ósemki – jakie są objawy?
Jak wspomniano wyżej, zęby mądrości zatrzymane w dziąśle bardzo łatwo przeoczyć, gdyż gołym okiem są one niedostrzegalne. Aby je zlokalizować, trzeba wykonać zdjęcie rentgenowskie. Istnieją jednak przesłanki, które mogą świadczyć, że w naszym przypadku doszło do zatrzymania się zęba mądrości w kości szczęki górnej lub dolnej. Zaliczamy do nich:
- częste stany zapalne w okolicach niewyrżniętego zęba,
- wady zgryzu,
- okresowe szczęokościski,
- chroniczne bóle spowodowane naciskiem zęba na nerwy w żuchwie,
- paradontozę zębów sąsiednich,
- próchnicę występującą na zębach zatrzymanych częściowo,
- pęknięcia korzeni i rozchwiania sąsiednich zębów.
Czy należy usuwać zatrzymane ósemki?
Obecnie w zdecydowanej większości przypadków lekarz decyduje o usunięciu zęba mądrości zatrzymanego w dziąśle. Wszystko z uwagi na wszystkie kłopoty, o których wspomnieliśmy wyżej – nieprawidłowo wyrżnięty ząb może stanowić źródło infekcji bakteryjnych, siedlisko bakterii próchniczych, oraz powodować ból i uczucie nacisku na pozostałe uzębienie, a nawet wady zgryzu.
Nawet jeśli żaden z opisanych objawów w naszym przypadku nie występuje, zatrzymane w kości czy dziąśle ósemki specjaliści zazwyczaj decydują się usunąć w celach profilaktycznych. Przed wykonaniem tej czynności, oczywiście dokładnie analizowane jest jednak ich położenie i ryzyko powodowania w przyszłości kłopotów.
Jak wygląda usuwanie zatrzymanych ósemek?
Zatrzymane ósemki stanowią nie lada kłopot nie tylko dla pacjentów, ale również dla stomatologów. Z uwagi na nietypową lokalizację, ich usunięcie bywa dla specjalisty sporym wyzwaniem.
Na pewno łatwiejsza jest ekstrakcja górnych zębów mądrości, ponieważ najczęściej zatrzymują się one w dziąśle. Znacznie większy problem stanowią ósemki dolne, gdyż te z reguły pozostają utkwione w kości. Aby się ich pozbyć, konieczne jest rozcięcie dziąsła za siódemką i w ten sposób przedostanie się do kości, w której umieszczony jest ząb. Kolejny krok to usunięcie zęba przy pomocy specjalnego wiertła – zazwyczaj robi się to stopniowo miażdżąc jego części, aż do całkowitej ekstrakcji. Na koniec lekarz zaszywa ranę i przepisuje nam leki przeciwbólowe oraz antybiotyki, które powinniśmy przyjmować przez kilka kolejnych dni.
Należy zaznaczyć, że cały zabieg usuwania zatrzymanych ósemek przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, a co za tym idzie – dla pacjenta jest on zupełnie bezbolesny.
Ściąganie zęba zatrzymanego
W przypadku, gdy mamy do czynienia z zatrzymanymi kłami, piątkami, jedynkami bądź dwójkami, możliwe jest zastosowanie leczenia ortodontycznego, które umożliwi właściwe ułożenie zębów w łuku i tym samym wyeliminowanie ryzyka wszelkich kłopotów, które mogłyby pojawiać się z wymienionymi zębami w przyszłości. Takie leczenie jest procesem długotrwałym i trwa średnio 2-2,5 roku, jednak jego efekty bywają naprawdę spektakularne.
Wszystko opiera się o odsłonięcie dziąsła z zatrzymanego zęba i nałożenie aparatu ortodontycznego, który ściąga newralgiczny ząb do łuku zębowego. Należy pamiętać, że sukces leczenia ortodontycznego i uzyskane w jego ramach efekty są ściśle uzależnione od stosowania się przez pacjenta do zaleceń lekarza prowadzącego. Dla wielu osób noszenie aparatu jest niewygodne, poza tym utrudnia ono zachowanie właściwej higieny jamy ustnej (dostęp do elementów znajdujących się w okolicy zamków i łuków aparatu jest utrudniony). W trosce o zdrowy, piękny uśmiech warto się na leczenie zębów aparatem jednak zdecydować.
