Zespół Sjögrena
Zespół Sjögrena, zwany też zespołem suchości lub chorobą Mikulicza-Radeckiego, to poważna choroba autoimmunologiczna, w wyniku których dochodzi do zaburzeń pracy gruczołów, odpowiedzialnych za wytwarzanie płynów. Dotyczy to zarówno ślinianek w jamie ustnej, jak i gruczołów łzowych w oczach. W przeważającej większości przypadków, choroba ta dotyka przede wszystkim kobiety w okresie menopauzy. W jej trakcie, stan zapalny dotyka jednak nie tylko gruczołów wydzielinowych, lecz także organów, takich jak płuca, nerki, tarczycę lub narządy przewodu pokarmowego. Jest to jednocześnie druga co do pospolitości choroba autoimmunologiczna, na którą zapadło 0,5-5% ludzi, z czego 90% stanowią kobiety, na ogół w wieku 45-55 lat.
Przyczyny Zespołu Sjögrena
Ponieważ Zespół Sjögrena jest chorobą autoimmunologiczną, w naszym organizmie dochodzi do prawdziwej rewolty, podczas której układ odpornościowy zaczyna bez powodu atakować własne komórki. W zespole suchości dotyczy to limfocytów, które za cel obierają sobie gruczoły wewnątrzwydzielnicze, prowadząc do stanu zapalnego i zaburzenia w produkcji łez lub śliny.
Sama choroba może mieć podłoże genetyczne, immunologiczne (spowodowane antygenami HLA-B8, DR2, DR3 lub DQ) lub infekcyjne, za którymi stoją wirusy HIV, zapalenie wątroby typu C, wirus cytomegalii oraz wirus Epsteina-Barra. Szacuje się też, że choroba ta, ze względu na swoje nasilone występowanie podczas menopauzy, może być powiązana ze zmianami hormonalnymi.
Objawy
Objawy zespołu Sjögrena związane z gruczołami wydzielania zewnętrznego i ich zajęciem:
- Kserostomia (suchość w jamie ustnej)
- Nadwrażliwość oczu na światło
- Zaczerwienione spojówki
- Uczucie pieczenia w oczach
- Suchość rogówki i spojówek
- Problemy z mówieniem i jedzeniem
- Zaburzenia w odczuwaniu smaku i węchu
- Przyspieszony rozwój próchnicy
- Bruzdy na języku i wargach
- Grzybica jamy ustnej
Objawy pozagruczołowe zespołu Sjögrena:
- Zapalenie trzustki lub tarczycy
- Powiększenie węzłów chłonnych
- Zmiany w płucach i nerkach
- Bóle stawów
Leczenie i diagnoza
W celu rozpoznania tej choroby, wykonujemy morfologię krwi oraz badania na przeciwciała anty-Ro i anty-La. Osobę chorą można poznać po niedokrwistości, leukopenii oraz podwyższonym poziomie gammaglobulin. W wystawieniu diagnozy może też pomóc test Schirmera, na bazie którego oceniamy ilość wyprodukowanych łez. Podobne efekty daje test Saxona, w którym dokonuje się pomiaru ilości wyprodukowanej śliny. Zespół Sjögrena można też zauważyć podczas testu na krystalizację śliny i łez – u chorych proces ten będzie zauważalnie zaburzony. Pozostałe badania obejmują scyntygrafię oraz ultrasonografię ślinianek. Badanie mikroskopowe i barwienie rogówki różem bengalskim również są nieocenione podczas diagnozowania choroby.
Samym leczeniem Zespołu Sjögrena zajmuje się reumatolog. Polega ono na przyjmowaniu leków, na przykład chlorochiny, glikokortykosteroidów lub pilokarpiny. W celu ochrony oczu, lekarz może też zastosować sztuczne łzy, w skład których wchodzi alkohol poliwinylowy oraz metytoceluloza.
