Wady zgryzu to jedno z bardzo powszechnych schorzeń. Dotyczy ono około 60% osób i wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi konsekwencjami. Jak poradzić sobie z takim problemem? Należy skorzystać z dobrodziejstw leczenia ortodontycznego. Aparaty ortodontyczne pomagają skorygować takie wady, jak stłoczenia zębów, cofnięcia żuchwy czy duże szpary międzyzębowe. Choć ich noszenie jest w dzisiejszych czasach całkiem modne – jest także kosztowne i niekomfortowe. Jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych i jaką rolę mają spełniać w naszej jamie ustnej?
Rola aparatu ortodontycznego
Do podstawowych ról aparatów ortodontycznych zaliczają się:
- korygowanie wad zgryzu,
- wyleczenie wad szczękowo-twarzowych,
- zabezpieczenie zębów przed próchnicą i chorobami przyzębia,
- poprawienie samooceny pacjenta,
- wyleczenie wad wymowy.
Noszenie aparatu skutkuje koniecznością częstych wizyt u ortodonty, który kontroluje w jakim stanie jest nasz zgryz. Wiąże się także z większym ryzykiem próchnicy i demineralizacji szkliwa.
Przeciwwskazania do noszenia aparatu ortodontycznego
Niestety – nie u każdego można zastosować leczenie zgryzu. Do najczęściej występujących przeciwwskazań zaliczają się:
- choroby miazgi zęba,
- choroby przyzębia,
- choroby tkanek otaczających ząb,
- uczulenie na składniki stopu metalu,
- ubytki, nieszczelne wypełnienia, które należy przed założeniem aparatu wyleczyć,
- niektóre choroby, takie jak cukrzyca, białaczka, osteoporoza.
Rodzaje aparatów ortodontycznych
Aparat ruchomy
Jest on dedykowany głównie dzieciom w grupie wiekowej od 8 do 12 lat. Takie aparaty składają się z akrylowej płytki w wybranej przez malucha kolorystyce, drucianych pętli które zostają dopasowane przez ortodontę do zębów, klamer i w niektórych sytuacjach sprężyn, śrub. Aparat ruchomy noszony jest zgodnie ze wskazaniami lekarza, zazwyczaj około kilkunastu godzin dziennie. Samo leczenie może trwać kilka, nawet kilkanaście lat, a jego skuteczność uzależniona jest głównie od regularności noszenia aparatu.
Wskazania do noszenia aparatu wyjmowanego to między innymi:
- asymetria w rysach twarzy,
- cofnięta bądź wysunięta broda,
- szpary między zębami,
- wady wymowy,
- ciągle otwarta buzia.
Aparat stały
Aparat stały zakłada się zazwyczaj dopiero w chwili, kiedy pacjent ma wszystkie stałe zęby – dedykowany jest więc głównie młodzieży i osobom dorosłym. Choć zęby można wyprostować w każdym wieku należy pamiętać, że z upływem czasu tkanka kostna staje się twardsza – wady zgryzu jest więc trudniej wyleczyć i jest to bardziej bolesne. Aparat stały składa się z przyklejanych do zębów zamków (metalowych bądź kosmetycznych), łuków i ligatur (gumek, elementów, które wymienia się przy każdej wizycie u ortodonty) i mocujących pierścieni. Może być wykonany np. z metalu, porcelany bądź akrylu. U niektórych pacjentów dodatkowymi elementami aparatu mogą być łuki podniebienne, śruby bądź sprężyny. Czas prostowania zgryzu w tym wypadku to zazwyczaj ok. 2 – 3 lata.
Przygotowanie do założenia aparatu
Pierwszym krokiem jest dokładne oczyszczenie zębów oraz wyleczenie wszystkich ubytków. Następnie wykonuje się zdjęcie rentgenowskie. Później specjalista pobiera wycisk ortodontyczny – odcisk zębów, szczęki i żuchwy. Po analizie przeprowadzonych badań, ortodonta wybiera najlepszą metodę leczenia oraz dobiera aparat ortodontyczny.
Nie tylko aparat
Leczenie ortodontyczne pomaga nam też pozbyć się bruksizmu, czyli zgrzytania zębami. Schorzenie to jest często niewykrywalne przez nas samych, ponieważ patologiczne ruchy szczęki mają miejsce na ogół wtedy, gdy śpimy. Jak może nam więc pomóc ortodonta? Za pomocą specjalnej szyny, zwanej relaksacyjną. Po założeniu jej na zęby każdej nocy, uchronimy je przed uszkodzeniami, spowodowanymi zgrzytaniem.
Istnieją też inne typy szyn, dzięki którym możliwe jest leczenie objawów szczękościsku. Zakładane na około 8 godzin dziennie, pozwalają nam one na rozluźnienie napiętych mięśni oraz zaprzestanie zaciskania zębów. W ten sposób przestajemy też odczuwać ból, zaś same więzadła mięśni skroniowo-żuchwowych zostają rozkurczone.
Jak widać, u każdej osoby aparat ortodontyczny musi być dopasowywany indywidualnie. Jego noszenie, choć prowadzić ma do wymarzonych prostych zębów, jest zawsze bolesne i w przypadku aparatu stałego – utrudnia prawidłową higienę zębów. Dlatego też podczas prostowania zgryzu należy zgłaszać każdą wątpliwość specjaliście i szczególnie dokładnie dbać o swoje uzębienie.
