Wady zgryzu to jedno z bardzo powszechnych schorzeń. Dotyczy ono około 60% osób i wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi konsekwencjami. Aparaty ortodontyczne pomagają skorygować takie wady, jak stłoczenia zębów, cofnięcia żuchwy czy duże szpary międzyzębowe. Choć ich noszenie jest w dzisiejszych czasach całkiem modne – jest także kosztowne i niekomfortowe. Jakie są rodzaje aparatów ortodontycznych i jaką rolę mają spełniać w naszej jamie ustnej?
Rola aparatu ortodontycznego
Do podstawowych ról aparatów ortodontycznych zaliczają się:
- korygowanie wad zgryzu,
- wyleczenie wad szczękowo-twarzowych,
- zabezpieczenie zębów przed próchnicą i chorobami przyzębia,
- poprawienie samooceny pacjenta,
- wyleczenie wad wymowy.
Noszenie aparatu skutkuje koniecznością częstych wizyt u ortodonty, który kontroluje w jakim stanie jest nasz zgryz. Wiąże się także z większym ryzykiem próchnicy i demineralizacji szkliwa.
Przeciwwskazania do noszenia aparatu ortodontycznego
Niestety – nie u każdego można zastosować leczenie zgryzu. Do najczęściej występujących przeciwwskazań zaliczają się:
- choroby miazgi zęba,
- choroby przyzębia,
- choroby tkanek otaczających ząb,
- uczulenie na składniki stopu metalu,
- ubytki, nieszczelne wypełnienia, które należy przed założeniem aparatu wyleczyć,
- niektóre choroby, takie jak cukrzyca, białaczka, osteoporoza.
Rodzaje aparatów ortodontycznych
Aparat ruchomy
Jest on dedykowany głównie dzieciom w grupie wiekowej od 8 do 12 lat. Takie aparaty składają się z akrylowej płytki w wybranej przez malucha kolorystyce, drucianych pętli które zostają dopasowane przez ortodontę do zębów, klamer i w niektórych sytuacjach sprężyn, śrub. Aparat ruchomy noszony jest zgodnie ze wskazaniami lekarza, zazwyczaj około kilkunastu godzin dziennie. Samo leczenie może trwać kilka, nawet kilkanaście lat, a jego skuteczność uzależniona jest głównie od regularności noszenia aparatu.
Wskazania do noszenia aparatu wyjmowanego to między innymi:
- asymetria w rysach twarzy,
- cofnięta bądź wysunięta broda,
- szpary między zębami,
- wady wymowy,
- ciągle otwarta buzia.
Aparat stały
Aparat stały zakłada się zazwyczaj dopiero w chwili, kiedy pacjent ma wszystkie stałe zęby – dedykowany jest więc głównie młodzieży i osobom dorosłym. Choć zęby można wyprostować w każdym wieku należy pamiętać, że z upływem czasu tkanka kostna staje się twardsza – wady zgryzu jest więc trudniej wyleczyć i jest to bardziej bolesne. Aparat stały składa się z przyklejanych do zębów zamków (metalowych bądź kosmetycznych), łuków i ligatur (gumek, elementów, które wymienia się przy każdej wizycie u ortodonty) i mocujących pierścieni. Może być wykonany np. z metalu, porcelany bądź akrylu. U niektórych pacjentów dodatkowymi elementami aparatu mogą być łuki podniebienne, śruby bądź sprężyny. Czas prostowania zgryzu w tym wypadku to zazwyczaj ok. 2 – 3 lata.
Przygotowanie do założenia aparatu: pierwszym krokiem jest dokładne oczyszczenie zębów oraz wyleczenie wszystkich ubytków. Następnie wykonuje się zdjęcie rentgenowskie. Później specjalista pobiera wycisk ortodontyczny – odcisk zębów, szczęki i żuchwy. Po analizie przeprowadzonych badań, ortodonta wybiera najlepszą metodę leczenia oraz dobiera aparat ortodontyczny.
Jak widać, u każdej osoby aparat ortodontyczny musi być dopasowywany indywidualnie. Jego noszenie, choć prowadzić ma do wymarzonych prostych zębów, jest zawsze bolesne i w przypadku aparatu stałego – utrudnia prawidłową higienę zębów. Dlatego też podczas prostowania zgryzu należy zgłaszać każdą wątpliwość specjaliście i szczególnie dokładnie dbać o swoje uzębienie.